Hierbij het avontuur met de Oranje Mobilofoon en de Rode Kaart. Het ging er om hoe je vaststelt wat de kristal frequentie moet worden van een nieuw kristal voor een mobilofoon die je wilt ombouwen.
Terwijl ik in mijn schuurtje op zoek was naar iets heel anders kwam ik weer eens de Handic Pro-Line 999 mobilofoon tegen die daar al heel lang lag. Dit is een 9 kanaals kristalgestuurde mobilofoon voor gebruik in de 27-31 Mhz band, gebouwd in 1981. Het apparaat heeft de modes AM en FM en een output van 0,5 Watt. Er is geen luidspreker ingebouwd, er moet een externe luidspreker worden aangesloten. Het apparaat was nieuw in doos in de dump terecht gekomen. (De doos heb ik wegens waterschade weg moeten doen.)
U ziet de van Handic zeer bekende oranje kleur op het apparaat en in de microfoon. In Nederland kennen wij Handic van de portofoons in de 6x serie. Deze serie is echt zeer oranje van kleur.
Ik wist dat de 27-28 MHz band in het oostblok veel gebruikt wordt voor taximobilofoons, maar op de 999 die ik heb staat een wederverkoper in Zwitserland (Lausanne) aangegeven. Het bleek na wat zoeken dat er in Zwitserland een bandje van 27.425 tot 27.925 is voor mobilofonie door private en publieke diensten. Dus de Handic Pro-Line 999 is geen CB apparaat maar echt bedoeld als een mobilofoon voor zakelijk gebruik. Er kan zelfs een toonslot in worden gebouwd. Dat ontbreekt echter in mijn apparaat.
De 999 zal wel in de dump terecht zijn gekomen omdat in 1981 ook de CB band werd vrijgegeven en de Italianen zo tekeer zijn gegaan dat een mobilofoon die maar enkele kilohertzen hoger zit volkomen onbruikbaar werd.
Ik had nooit wat met de Handic 999 gedaan want ik heb er nooit een schema van kunnen vinden, dus er was geen handleiding om te bepalen wat voor kristallen er in moeten. Het enige wat er bij in de doos zat was een standaard handleiding met achterop de specificaties.
Het bijzondere van dit apparaat is dat er per kanaal maar 1 kristal in hoeft, hiermee wordt de zend- en de ontvang frequentie gegenereerd. Het apparaat werkte prima op 27.425 MHz. Hoe zouden ze dat gedaan hebben? Zoeken op internet gaf weinig resultaten, mede omdat er ook een Handic 999 cassettedeck blijkt te zijn!
Maar toen kwam ik toevallig op Ali de rode kaart tegen, waarvan werd gezegd dat het een kristaltester was die de basisfrequentie van een kristal kon weergeven. De kaart was opgebouwd rond een PIC controller. Ik dacht, dat is de oplossing! En dan kan ik meteen van mijn kristallenverzameling de exemplaren testen waar geen frequentie op staat. De prijs van de rode kaart was zeer laag dus meteen besteld.
Toen het binnen kwam bleek wat op deze foto stond ook precies alles te zijn wat je kreeg. Een printje en een zakkie onderdelen. Geen enkele handleiding. Maar de waarde van de onderdelen stond op het printje gedrukt dus met wat gepuzzel was het toch in elkaar te zetten, en bij de eerste keer aanzetten kwam er meteen een 0 op het display dus het werkte ook nog.
Ik stopte gauw het kristal van de Handic in de tester en op het display verscheen 13.156. Dat vond ik een zeer eigenaardige waarde en ik kon zo gauw geen verklaring voor die frequentie vinden. Ook andere kristallen die ik er in prikte gaven niet echt een waarde die direct tot hun frequentie te herleiden was. Toen ik dit verhaal in de afdelingsronde vertelde, werd ik door Berrie PB4PT uitgenodigd eens langs te komen om wat metingen aan de 999 te doen. Aldus geschiedde.
Berrie had een oppiklusje gemaakt waarmee hij de oscillatiefrequentie van het kristal kon aftappen en aflezen op zijn analyzer. Dit werd om het kristal heen gelegd.
En op de analyzer kwam een frequentie waar we wel wat mee konden: 38.119 MHz.
Na wat cijferen kwam de conclusie dat de frequentie van het kristal rond de 12.706 Mhz moest zijn. De 999 gebruikt bovenmenging en met het kristal wordt een frequentie gegenereerd die 10.695 MHz hoger ligt dan de werkfrequentie met de derde overtone. Drie keer 12.706 is 38.118 en dat min 10.695 (wat in de specificaties stond) is 27.423 MHz, dat is wel naar 425 te trekken.
En inderdaad, als we het kristal rechtstreeks op de analyzer aansloten kwam er 12.695 MHz op het scherm. Close enough!
Maar dan bleef toch echt het raadsel over van de totaal andere frequentie die de rode kaart aangaf. Er werd al snel ontdekt dat deze frequentieteller een heleboel functies moest hebben want er zat een drukknopje op, en als je daar op drukte kwamen er na elkaar een aantal codes langs:
QUIT NOPSL ADD SUB ZERO TABLE
Nou, dan tikken we dat maar eens in de zoekbalk in, en voorwaar, op een andere Chinese webwinkel bood er iemand de teller aan en die had de handleiding er wel bij staan. De handleiding is ook te vinden op:
http://www.radioman33.com/medias/files/doc-complete.pdf
Het blijkt dat het eigenlijk een frequentieteller is die bedoeld is voor gebruik bij een zelfgebouwde VFO. En VFOs staan nooit op de frequentie waar de ontvanger uiteindelijk op moet werken, omdat er altijd gemengd wordt, dus was er bij het apparaatje in voorzien dat je een offset kon instellen zodat de VFO frequentie kon afwijken maar de teller toch aangaf waar de ontvanger op stond. Briljant!
Helaas is er weg gehaald wie de ontwerper van al dit fraais was. Dus ging ik maar weer eens zoeken op enkele trefwoorden uit de handleiding en toen kwam ik al gauw terecht op de pagina van de ontwerper DL4YHF.
https://www.qsl.net/dl4yhf/freq_counter/freq_counter.html
Zijn teller was dus nagemaakt door de vrienden van Ali en in grote schaal op de markt gebracht. En hij schrijft ook op zijn pagina dat niet al die klonen even goed werken. Nou, daar valt die van mij dan ook onder, dacht ik.
Toch maar eens goed de handleiding door puzzelen. En voorwaar, het bleek dat de optie ZERO er voor zorgde dat een ingestelde offset werd verwijderd. Gauw hier op gedrukt en dat was de oplossing!
Nu gaf de rode kaart 12.701 MHz aan. Close enough!
Welaan, aan het eind van het verhaal heb ik nu dus een werkende kristaltester en weet ik welk kristal ik nodig heb voor de Handic 999. Maar ik heb nog steeds geen schema of service manual, dus ik weet nog steeds niet hoe de 999 afgeregeld moet worden!
Als er iemand het schema heeft dan hoor ik het graag: pb0aia at vrza.nl